دانه قهوه روبوستا (Robosta)

دومین نوع از انواع دانه های قهوه، قهوه روبوستا است که حدود 40 درصد از تولید قهوه را به خود اختصاص می دهد. بر خلاف عربیکا، دانه‌های قهوه روبوستا روی درختانی که ارتفاع آن‌ها تا 32 فوت می‌رسد، رشد می‌کنند. به همین خاطر معمولا کشاورزان برای برداشت این محصول از نردبان‌های بلند استفاده می‌کنند. گیاهان روبوستا نسبت به گیاهان عربیکا مقاوم‌تر و کمتر مستعد ابتلا به آفات و بیماری ها هستند و در مناطق وسیع‌تر و ارتفاعات کم به خوبی رشد می‌کنند. بنا به این دلایل روبوستا در مقایسه با عربیکا ارزانتر و مقرون به‌صرفه تر است. منشا این دانه در جنوب صحرای آفریقا می باشد و در حال حاضر عمدتاً در آفریقا و اندونزی کشت می شود. دانه های روبوستا نسبت به دانه های عربیکا کوچکتر و گردتر هستند و غلظت کافئین بیشتری نسبت به دانه های عربیکا دارند. دانه های روبوستا به طور طبیعی اسیدیته کمتری دارند، فاقد شیرینی و درخشندگی عربیکا هستند و در مقابل دارای طعم تندتر، رایحه چوبی و خاکی می باشند. این ترکیب طعم ممکن است برای همه جذاب نباشد. اما بسیاری از مصرف کنندگان قهوه ممکن است طعم قوی تر روبوستا و محتوای کافئین بالاتر آن را ترجیح دهند. روبوستا دارای 2.7 درصد کافئین در مقایسه با 1.5 درصد کافئین عربیکا است.

دانه قهوه لیبریکا (liberica)

از انواع دانه های قهوه ، لیبریکا بومی آفریقای مرکزی و غربی به ویژه لیبریا و دارای حدود 1.2 درصد کافئین می باشد. قهوه لیبریکا(بارکو) به دلیل عطر گلی تند و طعم دودی آن ارزشمند است. در صورت رشد خوب رایحه‌های گلی، طعم‌های میوه‌های هسته‌دار شربتی و طعم غیرعادی چوبی را ارائه می‌دهد. این گونه مقاوم اغلب با گونه های دیگر مخلوط می شود. لیبریکا که تا قبل از اواخر دهه 1800 در تمدن غربی بی نام و نشان بود، پس از یک بیماری قارچی (زنگ قهوه) که بسیاری از محصولات عربیکا منطقه را از بین برد، جایگاهی در میان تولیدکنندگان قهوه آسیای جنوب شرقی به دست آورد. 

بیشتر گیلاس های لیبریکا که از گیاهی بسیار بزرگتر از عربیکا یا روبوستا رشد می کنند، از نظر شکل نامنظم و از نظر اندازه و ظاهر کلی به روبوستا نزدیکتر هستند. همچنین آب و هوای گرم و مرطوب را تحمل می کنند و در ارتفاعات کم نیز بهره وری خوبی دارند. این دانه ها که اکنون عمدتاً در اندونزی ،مالزی و فیلیپین تولید می شوند، تقریباً 2 درصد از عرضه قهوه جهان را تشکیل می دهند. بیش از 95 درصد از بازده قهوه مالزی را دانه های لیبریکا تشکیل می‌دهند.

دانه قهوه اکسلسا (Excelsa)

اگرچه زمانی آن را به عنوان یک گونه جداگانه قهوه در نظر می گرفتند، اما اخیرأ دانشمندان آن را به عنوان یک نوع Liberica طبقه بندی کردند. حدود 2 تا 3 درصد از تولید و عرضه قهوه جهان مختص این قهوه است. امروزه دانه های اکسلسا تقریباً به طور کامل در آسیای جنوب شرقی پرورش می یابند. در برابر چندین بیماری از جمله زنگ برگ قهوه و نماتدها که گونه های دیگر قهوه را تحت تأثیر قرار می دهند، مقاوم است. از لحاظ شکل ظاهری تا حدودی به لوبیای لیبریکا شبیه هستند. 

این دانه ها روی بوته های بزرگ 20 تا 30 فوتی در ارتفاعات متوسط رشد می کنند. از نظر طعم، دانه های Excelsa بسیار منحصر به فرد می باشند. در واقع دارای طعم شیرین، میوه ای و ترش، اما قوی و تیره هستند. اغلب برای افزودن عمق طعم و بدنه کامل تر به مخلوط قهوه اضافه می شوند. در حالی که طعم غیرعادی خود را حفظ می کنند، از نظر عطر و کافئین سبک تر هستند. اکسلسا دارای حدود 0.9 – 1.1 درصد کافئین است. گاهی اوقات می توانید این لوبیاهای غیر معمول را در ترکیب با عربیکا پیدا کنید.

به اختصار در مورد انواع دانه های قهوه :